مسجد شیخ لطف الله، تحلیل مسجد شیخ لطف الله، پاورپوینت مسجد شیخ لطف الله اصفهان، معماری مسجد شیخ لطف الله، دانلود پاورپوینت تحلیل مسجد شیخ لطف الله
مسجد شیخ لطف الله اصفهان یکی از مساجد تاریخی و شناخته شده ایران میباشد که در ضلع شرقی میدان نقش جهان واقع گردیده و در دوران صفوی ساخته شده است. این مسجد شاهکاری از معماری و کاشی کاری قرن یازدهم هجری است که توسط استاد محمدرضا اصفهانی از معماران نامدار آن دوره ساخته شده است.
تاریخچه مسجد شیخ لطف الله
طرح مسجد شیخ لطف الله در زمانی که نقشه چهار باغ و باغ هزار جریب به مرحله اجراء درآمد ریخته شد و در دورانی که معماری صفویه به شکوفایی رسیده بود مورد بهره برداری قرار گرفت. ساخت مسجد شیخ لطف الله در نیمه اول قرن یازده هجری، در سال 1011 هجری قمری (1602 میلادی) و به فرمان شاه عباس اول آغاز شد و در سال 1028 هجری قمری (1619 میلادی) به پایان رسید. ساخت این مسجد هجده سال به طول انجامید. این مسجد بر خرابه های مسجدی که قبلاً در آن محل قرار داشته بود ساخته شد.
تفاوت مسجد شیخ لطف الله با سایر مساجد
1عدم وجود مناره
در تمامی مساجد مناره به عنوان جزیی جدا نشدنی از معماری می باشد. پیش از اسلام، مناره به عنوان جهت یاب و مسیریاب بر روی ساختمان ها ساخته می شد و وجود مناره ها حکایت از وجود یک شهر داشت. پس از ورود اسلام، مناره و گلدسته تبدیل به نشانه ای از مسجد شد و برای خواندن اذان و دعوت مردم به نماز مورد استفاده قرار گرفت.
اما از آنجایی که مسجد شیخ لطف الله عبادت گاهی برای درباریان و خانواده شاه بوده ، مناره ای بر فراز آن احداث نشده تا عامه ی مردم به این مسجد نیایند. حتی در نوشته های جهانگردانی که در زمان صفوی از اصفهان بازدید کرده اند، سخن زیادی از این مسجد دیده نمی شود و این می تواند ناشی از دو علت ذیل باشد :
- مسجد امام اصفهان که در میدان نقش جهان و نزدیکی مسجد شیخ لطف الله قرار دارد به علت بزرگی و عظمت خود بیشتر مورد توجه قرار می گرفته است.
- مسجد شیخ لطف الله فضای خصوصی درباریان بوده و کسی اجازه ی ورود به آن را نداشته است.
2عدم و جود شبستان و استفاده از پله
تفاوت دیگر مسجد شیخ لطف الله با مساجد دیگر عدم وجود شبستان ورودی (حیاط) می باشد و ورود به آن از طریق پله میسر است. به نظر می رسد عدم وجود شبستان یا صحن ورودی، به سبب رعایت تقارن در میدان نقش جهان باشد چرا که این مسجد دقیقا در روبه روی عمارت عالی قاپو قرار گرفته است و این مسئله سبب شده که نتوان صحن یا حیاطی رو به قبله که برای نمازگزاری قابل استفاده باشد، برای آن طراحی نمود.
3جهت مسجد نسبت به قبله
یکی از ویژگی های شاخص مسجد شیخ لطف الله، چرخش 45 درجه‌ای آن نسبت به محور شمال جنوب است که اصطلاحا به آن پاشنه می گویند. در معماری ایرانی اسلامی، مساجد به گونه ای طراحی میگردند که مردم به هنگام ورود به شبستان در جهت قبله قرار می گیرند اما درب ورودی مسجد شیخ لطف الله به سمت ضلع شرقی میدان باز می شود و اگر مسجد را نیز به همین جهت می‌ساختند، با مشکلاتی در جهت یابی قبله مواجه می شدند. به منظور حل این مشکل، یک راهرو در بنا ایجاد شده است که از ابتدای ورودی مسجد به سمت چپ امتداد دارد و سپس به سمت راست می‌چرخد. این به آن معنا میباشد که در ظاهر، ساختمان مسجد در شرق است و از نمای خارجی چنین برداشت می شود که دیوار آن در جهت شمال به جنوب می باشد اما در همین دیوار محرابی وجود دارد که رو به قبله است.
معماری مسجد شیخ لطف الله
معماری مسجد شیخ لطف الله به شیوه معماری اصفهانی است و معمار مسجد محمدرضا اصفهانی پسر حسین بنا اصفهانی، از معماران مشهور آن زمان است. استفاده از نور طبیعی در ساخت مسجد و ترکیب رنگ های بسیار زیبا در کنار نقش و نگارهای گیاهان و . . . هارمونی ای بی همتا را بوجود آورده است که همه اینها در کنار استفاده از کاشی های معرق، تکمیل گردیده است. گنبد مسجد که از معماری ایرانی بهره برده است و با نقش های اسلیمی باشکوه تزیین شده است.
1ورودی مسجد
فضای جلوی ورودی از ضلع شرقی میدان نقش جهان آغاز می‌شود. قسمت شمالی و جنوبی این فضا و همچنین دیوار رو به میدان غربی مسجد با کاشی هفت رنگ پوشیده شده اند. چهار پله در مسیر رسیدن به سر در اصلی قرار دارد. پایین دیوار های این محل و سکو های آن مزین به سنگ مرمر زرد رنگ است، برای در دو لنگه مسجد از چوب چنار یک پارچه استفاده شده که پس از 400 سال هنوز هم پا برجا است. کتیبه بالای سردر مزین به کاشی معرق است که به شکل نواری ممتد هر سه دیوار آن را فراگرفته است همچنین بخش های بالایی سردر هم با مقرنس ها و کاشی های هفت رنگ و نقوش گل و گلدان تزیین شده اند، کاشی های فیروزه ای مارپیچ زیبایی حاشیه قوس اصلی سردر را احاطه نموده است.
2دالان ورودی
راهروی 28 متری ورودی مسجد ابتدا به چپ و بعد به سمت راست می‌چرخد و در نهایت به محوطه اصلی زیر گنبد منتهی می‌شود. این چرخش راهرو باعث نوعی طواف به دور صحن اصلی می شود.این راهرو نور نسبتا کمی دارد و با پرتو های نوری روشن شده است که از پنجره مشبک سمت راست آن می‌تابد. راهروی مسجد با کاشی کاری های هفت رنگ تزیین شده است که بیشتر آن را رنگ های سبز، آبی و لاجوردی تشکیل می دهند.
3گنبد خانه (شبستان اصلی)
شبستان اصلی مسجد شیخ لطف الله را می‌توان نقطه اوج شکوه و زیبایی این مسجد دانست. این شبستان به شکل یک مربع با اضلاع 19 متر است و پس از اینکه از زمین فاصله می گیرد و بالاتر می‌رود، به هشت ضلعی تبدیل می شود و وقتی به ساقه گنبد می رسد، به دایره تغییر شکل می‌دهد. این تبدیل پلان از مربع به دایره جزء ویژگی های مهم معماری مسجد شیخ لطف الله است که از دوره ساسانی به یادگار مانده است. گنبد مسجد شیخ لطف الله مدورترین گنبد جهان است که به صورت دو پوسته پیوسته ساخته شده این گنبد به گونه ای روی مسجد قرار گرفته است که اگر از بیرون مشاهده گردد قسمتی از آن در پشت سردر پنهان می شود. ارتفاع راس گنبد تا سطح زمین حدود 32 متر، دهانه آن 12 متر و قطر بیرونی مسجد 22 متر می باشد.
در گوشه و کنار این شبستان تزیینات هنرمندانه ای از نقوش هندسی تا طرح گل و بوته، طاووس و . . . به چشم می خورد که به شکل کاشی هفت رنگ در بخش هایی پایینی و کاشی معرق در بخش‌های بالایی خود نمایی می کنند. در میان این تزیینات، کتیبه هایی به خط نستعلیق و نسخ نیز وجود دارد که این همه زیبایی را تکمیل کرده اند.
طرز روشنایی مسجد شیخ لطف الله نیز خالی از اهمیت نیست . در فواصل معینی از طاق سوراخ هایی بطرف خارج تعبیه گردیده و در دهانه آنها را پنجره های از کاشی مشبک و بسیار ظریف فرا گرفته است . شعاع آفتاب چون انوار آسمانی از داخل این شبکه ها تجزیه و به دیوارهای بنا منعکس گردیده ماند ذرات شبنم به داخل میریزد.
از محراب مسجد شیخ لطف الله به عنوان یک شاهکار در معماری مساجد یاد می شود چرا که کاشی کاری های معرق و مقرنس های بسیار ظریفی، آن را زینت داده اند. محراب از یک طاق دندانه دار تشکیل شده است و بر فراز آن نقوش ظریف اسلیمی به چشم می خورد. این طاق از داخل دارای مقرنس‌های صدفی شکل می باشد که به نقوش گیاهی زیبایی منتهی می شود. رنگ تمیز و صاف و استفاده از ترکیبات و خطوط هماهنگ از ویژگی های بارز محراب است که بر گیرایی این قسمت از بنا می افزاید.
مرمت مسجد شیخ لطف الله
با توجه به مطالعات انجام شده، تخریب های تزیینات کاشی کاری و فرسودگی کامل ملات زیرین و زیر ساخت تزیینات گنبد مسجد شیخ لطف الله به عنوان مهمترین آسیب های وارده به این بنا تشخیص داده شد. از این رو به فوریت و بر حسب ضرورت، مرمت و استحکام بخشی زیر ساخت گنبد مذکور پس از بررسی و مطالعات و مشاوره های لازم شروع و در ادامه عملیات مرمت دو نیم ترک از شانزده نیم ترک گنبد مبانی نظری مرمت و نیز رعایت اصول بین المللی با نظارت ناظر پروژه آغاز شد. نظر به شدت و وسعت آسیب های وارده و از بین رفتن بستر زیرین کاشی ها، روش مرمت موضعی نمی توانست نجات بخش این اثر با ارزش میراث جهانی باشد؛ بنابراین ضمن توجه به حفظ اصالت بنا و با استفاده توأمان از دانش نوین و تجربه سنتی، روش یکپارچه واچینی و دوباره چینی در عملیات اجرایی مرمت این اثر به کار گرفته شد.
در ادامه میتوانید اقدام به دانلود پاورپوینت تحلیل مسجد شیخ لطف الله نمایید.
مشخصات فایل :
- فایل پاورپوینت
- 60 اسلاید
- فونت زیبای Casablanca
- حجم فایل :10.5 مگابایت
- تصاویر فایل :
مطالب موجود در فایل :
- معرفی
- تاریخچه مسجد شیخ لطف الله
- نام گذاری مسجد
- تفاوت مسجد شیخ لطف الله با سایر مساجد
- عدم وجود مناره بر فراز مسجد
- نبود شبستان و وجود پله
- جهت مسجد نسبت به قبله
- هندسه مسجد (جابه جایی گنبد نسبت به محور تقارن جلوخان ورودی مسجد، استفاده از نسبت طلایی)
- معماری مسجد
- ورودی و جلوخان مسجد
- موقعیت مسجد
- مقیاس مسجد نسبت به میدان
- راهرو ورودی
- شبستان اصلی (گنبد خانه)
- مدارک مسجد (موقعیت مسجد در میدان نقش جهان، پلان، پرسپکتیو، نما و برش)
- مرمت مسجد شیخ لطف الله
- منابع
