معماری روم ، معماری روم باستان پاورپوینت ، معماری روم ppt ، دانلود پاورپوینت معماری روم باستان ، معماری روم باستان pdf ، پاورپوینت معماری روم ، معماری رم

موقعیت جغرافیایی روم باستان

کشور روم از جنوب به صحرا، از شمال به رود راین و دانوب و از خاور به دره دجله و فرات محدود بوده است. یکی از مراکز مهم تمدنی روم شبه جزیره ایتالیا بود که از موقعیتی مرکزی برخوردار میباشد و از همه سو به سهولت به دریای مدیترانه دسترسی داشته است. پیش از حاکمیت رومی ها اقوامی به نام اتروسک (آتروریایی ها) در سرزمین های تحت تسلط ساکن بودند که در تاریخ آن منطقه حائز اهمیت میباشد.

1آتروسک و معماری آتروسک ها (آتروریاییها)

در حدود هزاره اول پیش از میلاد ،اتروسک ها که مدت ها از منشا و سابقه آنها اطلاعی در دست نبود به ایتالیا هجوم بردند. این اقوام که مورد هجوم یونانی ها قرار گرفته بودند، از آسیای صغیر و از راه دریا به حدود ایتالیا آمده در زمین هایی که به نام آنها معروف گردید مستقر شدند و سکنه آن ناحیه را یعنی امبری ها را به کوهستان راندند. اتروسک ها از نژاد مدیترانه ای بوده اند.

معماری آتروسکی شامل انواع مختلفی از جمله معابد و معابد و . . . بوده است. یکی از نمونه های شاخص این معماری مقبره ای صخره ای میباشد که متعلق به قرن سوم ق.م است. این مقبره در ناحیه ای به نام جروتری واقع است. دیوارها با نقوشی برجسته گچبری شده است. شکل این مقبره که در صخره تراشیده شده بیشتر شبیه به خانه ای است که سقفش دارای الوار و ستونهای چهار گوش بوده است.

از ساختمان معابد آتروریایی فقط پی های سنگی آنها بر جای مانده است. ظاهرا آتروسک ها با آن که در فن ساختمان سازی با سنگ به انواع مختلف مهارت کامل داشته اند، به دلایل دینی و مذهبی استعمال سنگ را در معماری معابد خود جایز نمی شمردند و طرح عمومی معابد آتروسکی شباهتی کلی با معابد ساده تر یونانی داشت. ولی این شکل و فرم بیشتر به معماری روم منضم است. ساختمان معابد بر روی یک شالوده یا صفه سنگی استوار است. عرض معبد بیش از عرض مقصوره مرکزی نبوده است و فقط با یک پلکان جنوبی به سطح زمین متصل می شد. در مقابل پلکان، رواق ورودی عریض با دو ردیف ستون بندی جانبی، هر ردیف مشتمل بر چهار ستون قرار داشت و انتهای آن به مقصوره یا تالار اصلی معبد می پیوست. مقصوره معمولا به سه بخش جداگانه تقسیم می شد؛ زیرا عقیده به خدایان سه گانه که در واقع پیشگامان "ژونو"، "ژوپیتر" و "منیروای" رومیان بودند، پایه و اساس اصلی دین آنها را پدید آورد. معابد اتروسکی از نظر شکل و فرم در مقام مقایسه با معابد یونانی خوش تناسب و زیبا نبودند. در این معابد جایی برای تزئینات باقی نمی ماند در صورتی که معابد یونانی جایی مانند چهارگوشی های تزیینی و سنتوری داشتند.

2معماری رومی

همانطوریکه مردمان تحت حاکمیت رومیان متفاوت بودند ، معماری رومی نیز به غایت متنوع بود. هنر و معماری رومی اختلاط و التقاطی است از هنر اتروسکی ،یونانی ، آسیای غربی ،مصری و بومی. هنر رومی هر چند که بسیار کند ودیر خود را به عرصه ظهور رسانید ،ولیکن ماندگاری ویژه ای یافت. این هنر و معماری ابتدا تحت تاثیر هنر و معماری اتروسکی و پس از آن نیز متاثر از هنر یونانی شد. تاریخ روم باستان به سه دوره پادشاهی، جمهوری و امپراتوری تقسیم میشود.

یکی از موفقیت های بزرگ در معماری روم دستیابی به ملاتی بود که آن را می توان بتن نامید. این ماده از ترکیب آهک، آب و خاک آتشفشانی ک در آن منطقه وجود داشته، ساخته می شد و خاصیت چسبندگی بالایی داشته است. این ملات به رومی ها این امکان را می داد تا بتوانند دهانه های بزرگ و فضاهای وسیع را بدون استفاده از ستون و تیر بپوشانند و برای نخستین بار مسئله فضاهای داخلی از طرف رومی ها بود که مورد تاکید قرار گرفت. لذا معماری رومی معماری فضاسازی است.

دوره پادشاهی

از سال 753 ق.م تا حدود سال 510 ق.م بود که کمابیش جنبه افسانه ای داشت.

دوره جمهوری

دوره جمهوری از سال 510 ق.م تداوم یافت که در آن هنر کنسول که برای مدت یک سال و از طرف مردم انتخاب می شدند، جای شاه انجام وظیفه می کردند. معماری این دوره بیشتر متوجه شهرسازی و برنامه ریزی شهری بوده است.در این دوره از معماری روم باستان معماری پرستشگاه ها چندان مورد توجه نمیباشد. معبد موضوع خاصی برای معماران رومی نبود، بلکه موضوع اصلی کارهای ایشان در ساختن ساختمان ها و ابنیه بزرگ و عمومی خلاصه می شد. از مهم ترین آثار این دوره میتوان به معبد فورتاناویریلیس ، معبد سیبول اشاره کرد.

معبد فورتانا ویریلیس

از بناهایی که در دوره جمهوری روم باستان ساخته شدند می توان به معبد فورتاناویریس اشاره کرد که در اواخر سده دوم ق.م در شهر رم بنا شده است. اجزای ساختمانی این بنا ترکیبی از عناصر هنر معماری آتروسکی و یونانی است اما در عین حال یک معبد رومی است، یعنی خصوصیات معماری رومی در آن برجسته میباشد. معبد به شیوه اتروسکی بر روی سکویی نسبتا بلند بنا گردیده و از طرفی در نگاه نخست کل بنا یک معبد به سبک ایونیک جلوه می کند. نکته حائز اهمیت آن مقصوره اصلی معبد در اندازه کل معبد است، در صورتی که در معابد یونانی در پیرامون مقصوره یک ردیف ستون قرار داده شده است در حالی که در معماری رومی معبد دورستونی به نظر می رسد اما دورستونی نیست؛ بلکه ستون ها در دیواره مقصوره تعبیه شده اند و مقصوره نیز برخلاف مقصوره های معابد اتروسکی به سه بخش تقسیم نشده است بلکه شامل فضایی واحد میباشد. ساختن معبد بر سکو و تاکید بر مسیر محور ورودی به وسیله پله هایی که به رواق منتهی می گردند از خواست های معماری رومی بود؛ زیرا این روش پیکره وار بودن معبد را کاهش می دهد و این برخلاف نقطه نظرهای یونانیان بوده است.

معبد فورتونا پریمجینا( Fortuna Primigenia )

این بنا در پالسترنیا بر تپه های دامنه رشته جبال آپنین در شرق رم واقع شده و در سال 80 ق.م ساخته شده است. آنچه که معبد مذکور را به صورت چشمگیر و با ابهت جلوه گر می سازد تنها بزرگی حجم آن نیست، بلکه انطباق کامل و شایسته آن با اوضاع طبیعی مجاور است. فرم های ساختمانی معبد از درون سنگ و خاک بیرون رسته است. اینگونه قالب زنی بر فضاهای گسترده هرگز در دنیای کلاسیک امکان پذیر و یا حتی مورد پسند نبود و ساختمان هایی با این حجم را فقط در معماری مصر باستان می توان یافت.

فوروم ها

در این دوره فوروم هایی در شهرهای رومی ساخته شده که مجموعه میدانی با فضای بازی در اطراف آن ستون قرار دارد و محل اجتماع عمومی و دادوستد بوده است. این فضاها محل مهم ترین مراکز شهری مثل معابد، دادگستری، بازارها و غیره بوده است که می توان به دو نمونه فوروم شهرهای رم و پومپئی اشاره نمود. پومپئی دارای گرمابه ها و کهن ترین آمفی تئاترها بود اما در زیر لایه ای از گدازه های آتشفشانی قرار گرفت. فوروم این شهر یکی از فوروم های حائز اهمیت دوران جمهوری روم است که در آن تاق تیبریوس، پرستشگاه، بازار، تالار انتخابات، کوریا (شورای شهر)، معبد آپولون، باسیلیکا و معبد ژوپیتر به خوبی مشهود است. در واقع فوروم مرکز فعالیت های دینی، بازرگانی و اداری بود و قلب تپنده شهر به شمار می رفته است.

دوره امپراتوری

دوره جمهوری با قتل ژولیوس سزار به دست سناتورها پایان یافت. دوره 150 ساله امپراتوری توام با صلح و آرامش بود و همین امر موجب گردید که روم به اوج اعتلای خود برسد. در دوره امپراتوری شهرها گسترش و رشد یافتند و همین امر موجب گردید خانه هایی ویلایی در اطراف شهرها ساخته شوند و در عوض در شهرها ساختن بناهای چند طبقه به صورت بلوک های آپارتمانی متداول شد.

تقسیم بندی معماری خانه ها در دوره امپراتوری

دستگاه عمارت: این نوع خانه و معماری که محقرتر و بی تجمل تر از سرای رومی است، ساختمانی عمومی برای اقامت مردم بوده است و نمونه هایی از آن در شهر رم فراوان بوده است. این واحد ساختمانی مسکونی عمومی پیش قدم واقعی آپارتمان های امروزی است. این ساختمان ها در اطراف حیاطی مرکزی به صورت چند طبقه که دارای مغازه و میخانه هایی رو به خیابان بوده، احداث می گردیده و در چنین خانه هایی اجاره نشینی مرسوم بوده.
سرای رومی : سرای رومی و یا دموس خانه ای اعیانی برای سکونت یک خانواده که بر اساس سنت کهن سرزمین ایتالیا ساخته می شد. علامت مشخصه آن دهلیز سرگشاده یا نوعی حوض خانه است که داخل و ورودی مستطیل شکلی در مرکز بنا بدون سقف بود و در اطراف آن اتاق های دیگر خانه قرار داشت، این خانه روستایی آتروریایی بود که رومی ها آن را شهری ساز کردند.
ویلا: نوعی از خانه بوده است که افراد متشخص در آن زندگی می کردند. ساختن بناهایی عظیم نمایانگر روحیه رومی است و در تمام بناهای تحت قلمرو امپراتوری دارای چنین مشخصه ای بوده اند.

معبد پانتئون

معبد پانتئون سال 118 ق.م و در زمان امپراتور آدریانوس ساخته شد. یکی از پرآوزه‌ترین و پر نفوذترین بناها در تاریخ معماری، معبد پانتئون استپانتئون معبدی گرد و گنبد دار است، در جلویش رواقی مستطیلی دارد که به نظر می‌رسد آنچنان که باید و شاید با ساخت گردوار اولیه آن تناسبی ندارد و احتمالاً بعدها برآن افزوده شده‌است. پلان دایره ، بدنه استوانه ،گنبد نیمکره (ضخامت گنبد 6 متر)، نورگیر سقفی (قطر 9 متر)، دیوارها ضخیم (ایجاد پستوهای نیم دایره و مستطیل شکل برای سبک کردن دیوار) ضخامت این دیوار در پی ها 7 متر است که در حدود 50/4 متر هم از زمین پی دارد. از جمله ویژگی های معماری معبد پانتئون میباشد.

در معبد پانتئون دیوارهای ضخیم مانعی در پیوستگی فضای درونی معبد به وجود نیاورده که این نشانه خلاقیت هنری رومیان در ایجاد فضاهای بزرگ با استفاده از تکنیک گنبد و قوس در ساختمان ها بوده است.

باسیلیکا ها

نقشه باسیلیکا مستطیل شکل و دو یا چند مذبح نیم دایره داشت. مدخل ورودی در یکی از ضلع های طولی قرار داشت. سبک باسیلیکاها سه بخشی یا هفت بخشی است. از باسیلیکاهای معروف رومی می توان به باسیلیکاهای اولپیا و کنستانتین در شهر رم اشاره کرد.

نمایش خانه و آمفی تئاتر

در میان بناهای شهری نمایش خانه و آمفی تئاتر از جایگاه مهمی برخوردار میباشد که از قرن اول پیش از میلاد از سنگ بر پا میشده اند و به تدریج از عناصر تزیینی مانند ردیف ستون و قوس ها و انواع سنتوری های خمیده و شکسته و راست خط و پیکره تزیین می شدند. تالارهای نمایش به شکل نیم دایره و میدان آمفی تئاتر ورزشی به شکل بیضی بود. نخستین نمایش خانه روم در 55 ق.م به فرمان قیصر در شهر پومپئی و بزرگترین آمفی تئاتر در شهر رم با نام کولوسئوم در سال 80 میلادی برپا شدند.

کولوسئوم ( آمفی تئاتر فلاویوس) Colosseum

طاق نصرت

یکی از بناهای قابل توجه در شهرها تاق نصرت بود. این نوع بنا از ابتکار خاص رومیان است و برای بزرگداشت امپراتور یا سرداری نام آور و یا به یادبود پیروزی های ملی برپا و به نقوش برجسته و سنگ نبشته های تاریخی مزین شده است. از نمونه های برجسته تاق نصرت های رومی می توان به تاق نصرت های سپتیموس، تیتوس و تراژان اشاره نمود. از ویژگی های تاق نصرت تیتوس داشتن یک تاق بزرگ در وسط است. در صورتی که بسیاری از تاق نصرت های دیگر رومی در طرفین تاق بزرگ دو تاق کوچک نیز به صورت قرینه تعبیه شده است.