مسجد مسجد نصیرالملک، معماری مسجد نصیرالملک، پاورپوینت مسجد نصیرالملک شیراز، تحلیل مسجد نصیرالملک شیراز، نور در مسجد نصیرالملک، مسجد نصیر الملک ppt، مسجد صورتی

مسجد نصیر الملک یا مسجد صورتی یکی از مساجد قدیمی شهر شیراز میباشد که در محله گود عربان و در جنوب خیابان لطفعلی خان زند و در نزدیکی مسجد مشهور شاه چراغ قرار گرفته است. این بنا به دستور میرزا حسن علی ملقب به نصیرالملک ساخته شده است، این اثر در تاریخ 30 خرداد 1358 هـ.ش به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

تاریخچه بنا

مرحوم حسنعلی نصیرالملک، از اعیان و اشراف شیراز، فرزند میرزا علی ‌اکبر قوام‌ الملک، حاکم وقت فارس، بنای مسجد را در تاریخ 1293 قمری آغاز و در تاریخ 1305 قمری به پایان رساند. استاد کاران این بنا، استاد محمد حسن معمار و استاد محمد رضا کاشی ‌پز و استاد محمد حسینی نقاش شیرازی بودند. این بنا از شاهکار های معماری تاریخی ایران است. استاد حسن معمار، که از معماران بنام آن روزگار بود، قبل از مسجد نصیرالملک نیز بنای معروف باغ ارم را ساخته بود.

توصیف بنا

مسجد نصیرالملک از دیدگاه کاشی کاری از ارزنده ‌ترین مساجد ایران و از دیدگاه ساختمان‌ سازی به ویژه مقرنس بی‌ مانند می باشد زیر بنای مسجد نصیرالملک 2730 متر مربع است.در این مسجد از شیشه‌ های رنگی استفاده شده به همین علت آن را مسجد صورتی ایران نیز می ‌گویند.

تحلیل فضاهای مسجد

 ورودی اصلی

ورودی اصلی مسجد نصیرالملک از کاشی هفت رنگ با تزیینات فراوانی از گل سرخ گل زنبق شیراز است. این سردر دارای دو جرز است و هر جرز به سه قسمت تقسیم شده و در بالای آن یک تابلو با کاشی هفت رنگی قرار دارد سردر با یک فرورفتگی قرار دارد. در چوبی مسجد دارای قابی سنگی با تزیینات اسلیمی و سنگ یکپارچه بزرگ است و روی آن یک قوس پنج او هفت به کار رفته در بالای قاب سنگی یک کتیبه کوچک که سنگی با شعر شوریده شیرازی و تاریخ ساخت آن با خط نستعلیق آمده ‌است.

 حیاط

حیاط مسجد که به صورت چهار گوش طراحی شده، دسترسی به شبستان شرقی و غربی، ایوان شمالی و جنوبی و در جنوبی، که به کوچه آصف مرتبط است، و هشتی منتهی به امامزاده جنب مسجد را ممکن نموده است. این حیاط یک مستطیل شمالی جنوبی است و در میان آن یک حوض شمالی جنوبی به طول و عرض 4.5 * 16.5 متر در مقابل ایوان مسجد احداث شده که زیبایی حیاط را دو چندان کرده است. دور تا دور حیاط مسجد با کاشی ‌های بسیار زیبای هفت ‌رنگ تزئین یافته که زیبایی خاصی به حیاط بخشیده است.

 ایوان شمالی

ایوان شمالی در مرکز جبهه شمالی حیاط با یک فرورفتگی عمیق یک طبقه با ارتفاع هشت متر ساخته شده و در انتهای ایوان نیز یک مقرنس پرکار بی ‌نظیر ایجاد گردیده که از معرفه ‌های دیگر این مسجد است. دو سمت ایوان با دو نیم هشت تکمیل گردیده که به دو رواق که راه عبور به حیاط و ایوان در آن تعبیه شده است راه دارد، چون با ایجاد یک دیواره سنگی سی ‌سانتی متری از ورود مستقیم به ایوان جلوگیری شده است.

 ایوان جنوبی

ایوان جنوبی مسجد نصیرالملک فاقد کاربری خاصی می ‌باشد. معمار فقط یه منظور قرینه ‌سازی با ایوان شمالی و با یک فضا سازی و فرو رفتگی کم‌ عمق و با ایجاد یک نیم هشت در طرح بدنه جنوبی حیاط، یکی از ایوان ‌های زیبای مساجد ایران را خلق کرده است. در هر طرف ایوان سه طاق‌ نما ایجاد گردیده که هر کدام با توجه به عمق ایجاد شده در بدنه دارای آرایه ‌هایی از معماری می ‌باشند. شاید هدف معمار از به‌ کارگیری این همه شاخصه‌ معماری در بدنه جنوبی، توجه مخاطب به قبله باشد که یک بدنه کامل مسجد را به شکل یک محراب آرایه ‌بندی نموده است. این ایوان با توجه به ارتفاعی که نسبت به حیاط دارد، همچنین وجود دو مناره کوتاه، راه تاکید بر قبله را در این قسمت بیشتر نمایان ساخته است و نمی ‌توانسته است نقش محراب را داشته باشد، اما در برپایی نماز در عصرهای تابستان و سایر مراسم مذهبی در قسمت جنوبی حیاط می‌ توانست این کارکرد را داشته باشد.

 شبستان شرقی

این شبستان با توجه به فضا سازی و نحو ساخت آن یک شبستان تابستانی بوده است. جهت شبستان به سمت قبله است و هشت دهنه و در جهت شرقی ـ غربی دو دهنه دارد. در دهانه ‌های سمت شرق با ایجاد سکو فضاهایی جهت نشیمن (احتمالا جهت مطالعه و بحث طلاب ساکن در مدرسه) ایجاد گردیده که این فضاها هر چه به سمت شمال شبستان حرکت می ‌کند عمیق ‌تر می ‌شود به نحوی که در دهانه هشتم به صورت سه چشمه می‌ شود.

با توجه به اینکه شبستان شرقی مسجد نصیرالملک در اصل کاربری تابستانی داشته است و همچنین در هوای بسیار گرم تابستان نیز می‌ بایست مورد استفاده قرار می‌ گرفت، معمار جداره بیرونی شبستان با حیاط را با درهایی چوبی کمتر نورگیر ارتباط داده و در بالای هر در نیز روزنه‌ هایی جهت تهویه هوا در هوای گرم تابستان و همچنین یک رواق شمالی ـ جنوبی جهت جلوگیری از تابش مستقیم نور آفتاب و گرم شدن شبستان طراحی و اجرا نموده است که در روزهای زمستان پوشیده و در تابستان گشوده می ‌شد.

 شبستان غربی

شبستان غربی یکی از زیبا ترین شبستان‌ های مساجد ایران است. این شبستان با یک مجموعه از تزیینات کاشی و آجر و تابلو هایی از کاشی با نقاشی‌ هایی از گل سرخ و رسمی بندهایی بسیار زیبا در پوشش سقف همراه با کاشی‌ کاری و طراحی ‌های فوق‌العاده و ستون‌ های سنگی بسیار خوش ‌تراش به مجموعه معماری بی‌ نظیر تبدیل شده است. کف شبستان غربی از ابتدا از آجر با ابعاد حدود 30 × 30 زاویه‌دار (مربع قناس) کار شده بود، اما در تعمیراتی که حدود هفتاد سال قبل در مسجد انجام شد روی آنها از کاشی فیروزه ‌ای 20 × 20 برای فرش کردن کف استفاده شد و همین کار باعث کوتاه شدن حدود 10 سانتی ‌متر ارتفاع شبستان و پوشیده شدن بخشی از گلدان‌ های ستون‌ها در زیر کاشی‌ها شد.

در شبستان غربی یک محراب بسیار زیبا با ایجاد یک فرورفتگی در بدنه جنوبی شبستان ایجاد گردیده است. این فرورفتگی ابتدا با یک زاویه 60 درجه آغاز و بعد به یک نیمه هشت تبدیل می‌شود. پایین محراب کاملا از سنگ می‌باشد. کف محراب با یک اختلاف سطح 15 سانتی ‌متری از کف شبستان با کاشی فرش گردیده است. کاشی ‌کاری بدنه محراب با نقوشی از گل و آیات قرآن می ‌باشد.

منابع 

وبگاه مسجد نصیرالملک

در ادامه میتوانید اقدام به دانلود پاورپوینت تحلیل مسجد نصیرالملک شیراز نمایید.

مشخصات فایل :

• فایل پاورپوینت
• 42 اسلاید
• فونت زیبای Casablanca ، HoboStd
• حجم فایل :6.3 مگابایت
• تصاویر فایل :

مطالب موجود در فایل :

• معرفی مسجد
• موقعیت بنا
• تاریخچه بنا
• توصیف بنا
• تحلیل فضاهای مسجد
• پلان مسجد
• ورودی اصلی
• هشتی (کتیبه ورودی)
• حیاط مسجد
• ایوان شمالی
• ایوان جنوبی
• شبستان شرقی
• شبستان غربی
• منابع